Αναρτήσεις

ΤΣΗ ΚΟΝΤΟΛΕΝΙΑΣ

Εικόνα
  Τση Κοντολενιάς ...κι αμοναχός μου πόμεινα σαν το δεντρό στο δέτη... Γέρος τρεις χρόνους γούζεται, έρμος ξεταιριασμένος του Θιού παραπονούμενος, του χάρου μανισμένος, σκυφτός ομπρός στην παραστιά τον άθο ‘νεχουμίζει τσοι περαζόμενους καιρούς με πίκρα ντουχιουντίζει, πως ήτονε, πως πόδωκε κι ίντα λογιώ να διάξει, τσ΄ αμοναξάς το σεντεμέ πώς να τονε βαστάξει. Κλειδώθηκε στο σπίτι ντου, αθρώπου δεν σιμώνει μήδε ‘ποβεγγερίσματα στσι γειτονιές ζυγώνει, κρασί δεν θέλει να γευτεί, ρακί δεν του μυρίζει κι ό,τι φαΐ ερέγουντο εδά του ανοστίζει. Ολημερίς τα χείλη ντου είναι ποσφακωμένα και τρέχουνε τα μάθια ντου δάκρυα πυρωμένα. *** Στενάζει κι ανεστουλουχά, ο νους του μυρμιδιάζει στον τοίχο τη κορνίζα ντως θωρεί κι αναστενάζει, απού ‘ναι αυτός στη μια μερά, αρχοντοκαθισμένος με τα καλά στιβάνια ντου ‘μορφοκαλικωμένος και δίπλα ντου η Κοντολενιά, ορθή ‘ποκαμαρώνει, φορεί χρυσούς αμπροκαμούς και μεταξένια ζώνη. *** ...
Δημοσίευση σχολίου
Περισσότερα»

ΤΟ ΓΗΡΑΣ ΕΙΝΑΙ ΓΕΡΑΣ ΑΝ ΕΙΝΑΙ ΓΕΡΟΣ Ο ΓΕΡΟΣ

Εικόνα
  ΣΤΑ ΧΝΑΡΙΑ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ Το γήρας είναι γέρας αν είναι γερός ο γέρος Ως πρώιμος γέρος μιλώ ή μάλλον ως όψιμος μεσοκαιρίτης αν και σημασία έχει να είσαι γερός, είτε είσαι γέρος αλλά δεν φαίνεσαι, είτε φαίνεσαι γέρος αλλά δεν είσαι. Τα σημάδια βέβαια του γήρατος τα ξέρουμε όλοι. Όταν κουβαλάς μαζί σου παντού, ακόμα και στην τουαλέτα, τα γυαλιά πρεσβυωπίας. Όταν ντακάρουν να θρουλούνε τα δόντια σου κι ο οδοντίατρος που σε συναντά στο δρόμο σε διπλοχαιρετά. Όταν γυρεύεις να βρεις μεγαλύτερο κουτί για τα φάρμακά σου. Όταν ντακάρεις να πηγαίνεις σε περισσότερες κηδείες απ’ ότι γάμους. Έτσα λοής γέρος θα-ν-είμαι, έτσα τουλάχιστον υποστηρίζει ο καινούργιος φούτερος, η τεχνητή νοημοσύνη. Η παλαιότατη λοιπόν λέξη γέρος στα αρχαία γέρων , σημαίνει ηλικιωμένος, ώριμος, καθώς επίσης και το θηλυκό γεραιά-γραία- γριά . Λέει σχετικά το δημοτικό, σατιρικό τραγούδι: Ήρθενε ένας ντασκερές να παντρεύγονται οι γρες και οι γράδες ως τ’ ακούσαν σα φοράδες εγλακούσαν...
Δημοσίευση σχολίου
Περισσότερα»

Η ΚΡΗΤΙΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΣΑΧΛΙΚΗ

Εικόνα
  Στα χνάρια των λέξεων Η Κρητική διάλεκτος στην ποίηση του Στέφανου Σαχλίκη (1364-1390 μ.Χ.) Η «Αγία Γραφή», βέβαια, και το «Άσμα Ασμάτων» των Κρητικών, είναι ο Ερωτόκριτος του Βιτσέντζου Κορνάρου, το οποίο έργο, εκτός της αδιαμφισβήτητης ποιητικής του αξίας, έχει μελετηθεί και εκτιμηθεί για τους διαλεκτικούς θησαυρούς που διατήρησε ζωντανούς μέσα στους αιώνες. Ένα μνημείο της διαλέκτου της Ανατολικής Κρήτης του 16ου-17ου αιώνα που αρκετά γλωσσικά στοιχεία διατηρούνται αναλλοίωτα ως σήμερα. Όμως πριν την εποχή του Κορνάρου, υπήρχαν άραγε διαλεκτικά στοιχεία στην κρητική ποίηση; Φτάνει να ρίξει κανείς μια ματιά μόνο στα έργα που ήταν κοντά στην εποχή του Κορνάρου (Ερωφίλη και Κατσούρμπος του Χορτάτση, Βοσκοπούλα, Ροδολίνος του Τρωίλου και άλλα), για να καταλάβει ότι η διάλεκτος ήταν ζωντανή παρά την επιρροή της Ιταλικής γλώσσας. Όσο πιο πίσω ταξιδέψεις στα κρητικά έργα, διαπιστώνεις την εξέλιξη και τις επιρροές της λαλιάς μας (Αρχαϊκές, βυζαντινές) ώσ...
Δημοσίευση σχολίου
Περισσότερα»

Ο ΞΕΣΗΚΩΜΟΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΤΟ 1821 ΣΤΑ ΣΧΟΛΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ

Εικόνα
  Ο ξεσηκωμός της Κρήτης το 1821 στα σχολικά βιβλία. Όντε-ν-ήμουνε μικιό κοπέλι κι είχενε ο νους μου σαφί τσι φτερούγες ορθάνοιχτες, κάθε τέθοια εποχή, παραμονές της 25 ης Μαρτίου, γροικούσα τον δάσκαλο να μιλεί για την Επανάσταση του ’21 και τρούλωνα τ’ αυτιά μου σαν το λαγωνάρικο κουλούκι. Ήφευγε ο νους μου κι επέτα τ’ αψήλου, σε τόπους που δεν εκάτεχα μα τσοι ‘πλαθα όπως ήθελα εγώ. Μωριάς, Ρούμελη, Μάνη, Τριπολιτσά. Εθώρρουνα τσι κρεμασμένες εικόνες των ηρώων γύρω-γύρω στην τάξη, Κολοκοτρώνης, Διάκος, Καραϊσκάκης, Ανδρούτσος κι ήλεγα: «μωρέ, ίντα λοής θεριά είναι ‘τανά; Με τσι παχές μουστάκες, με τα γιαταγάνια ντως. Έτούτοι, αμοναχοί εφάγανε την Τουρκιά». Μα μέσα μου μ’ έτρωγε κάτι και κάποια στιγμή ερώτησα τον δάσκαλο: «Κύριε, έπαε στην Κρήτη δεν εκάμαμε επανάσταση το ’21;», ο δάσκαλος βέβαια δεν μου ‘δωκε σημασία (ήτονε και ξενομπάτης) μα εγώ είχα πάντα την απορία κι όσο μεγάλωνα τόσο εθέριευε. Αναγνώστης Μανουσογιαννάκης Ίμπρος Σφακίων. Φωτογραφία από το βιβλ...
Δημοσίευση σχολίου
Περισσότερα»

ΕΝΑΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΜΕ ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΡΙΖΑ

Εικόνα
  ΣΤΑ ΧΝΑΡΙΑ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ Ένας διάλογος με αρχαιοελληνική ρίζα . ..μη σ ε γροικώ, πως πέντε ανέφαλα που θωρώ, τα λογιάζεις για κατσηφάρα… (Φωτογραφία Νίκος Νικολάου) Καλλιρόη : Ίντα δα λογάται Μιλτιάδη πως θα γείρεις μ’ έτσα κατσηφάρα στα έχνη . Μιλτιάδης : Σώπαινε Καλλιρόη μη σε γροικώ , πως πέντε ανέφαλα που θωρώ , τα λογιάζεις για κατσηφάρα. Καλλιρόη : Ξα σου . Μη γούζεσαι ταχυτέρου που θα κοίτεσαι και θα μύσσεις σαν το βούι. Μιλτιάδης : Να ‘θελα μη βατταλαλείς μωρή Καλλιρόη κι ακόμη δεν επόρισε ο ήλιος. Καλλιρόη : Ναι, θαρρείς του λόγου σου πως ρέγομαι να βατταλαλώ. Οψές μωρέ δεν ήλεγες πως δεν πας ποθές σήμερο. Μιλτιάδης : Ε, οψές ήργουνα , μα σήμερο είναι καλωσυνάδα. Γιάε όξω. Μήδε απόι , μήδε ομπρά, μήδε πράμα. Καλλιρόη : Άμε. Σάλευγε . Γιάε κακομοίρη μου, όντε θα γιαγείρεις και θα-ν- είσαι ολόγρος, μην τυχόν και ‘κούσω την εμιλιά σου. Μιλτιάδης : Κι ίντα θες, να κάτσω παέ να σε ξανοίγω ; Καλλιρόη : Να πας να σάσεις ...
Δημοσίευση σχολίου
Περισσότερα»

ΤΑ ΤΕΣΣΕΡΑ ΞΟΜΠΛΙΑ ΣΤΟ ΦΑΝΤΟ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

Εικόνα
  Τα τέσσερα ξόμπλια στο ‘φαντό της Κρήτης Πηγή φωτογραφίας: διαδίκτυο Στεία: Άνυδρο χώμα, ποτισμένο με αγόγγυστο ιδρώτα και άγνωστο, ηρωικό αίμ α. Λίγα δέντρα εδώ. Ελιές που καψωμένες κάθονται η μια στη σκιά της άλλης. Χαρουπιές, με τις πληγές της βεντέμας στο γέρικο κορμί τους ακόμα ανοιχτές και δυο-τρία πλατάνια, δροσισμένα, άλλοτε από τρεις στάλες μύθου κι άλλοτε από τρία δάκρυα προσευχής. Απ’ αυτήν εδώ τη γωνιά της θάλασσας κάποτε πορφύρωσε η ιστορία. Φοίνικες πειρατές σε τούτες τις αμμουδιές πρωτόφτυσαν χάμω τους σπόρους της Ανατολής κι αυτοί ριζόσυραν ως τα φρούδια του χρόνου. Λέξεις πιασμένες χέρι-χέρι σε δεκαπεντασύλλαβο, πηδηχτό χορό, ακούραστες στριφογυρίζουν ομπρός μου. Στεία, ξόμπλι ακριβό στο ‘φαντό της Κρήτης Ηράκλειο: Γη της οινοφόρου αμπέλου, με τους πολύγεννους λόφους, πενήντα αιώνες δισκαφισμένους. Με τα δίμετρα πιθάρια στα υπόγεια του Μίνωα, γεμάτα ακόμα με το πρώτο μαζωχτό του αγρούλιδα. Με τον κρητικό κυπάρισσο, τη μια να βαστά γερά τη στέγη ...
Δημοσίευση σχολίου
Περισσότερα»