ΤΗΣ ΓΡΙΑΣ ΤΑ ΤΥΡΙΑ

 

ΘΡΥΛΟΙ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΤΟΠΩΝΥΜΙΩΝ

Της γριάς τα τυριά

Βόρια της Αγίας Βαρβάρας σε περιοχή που ανήκει στο χωριό Πρινιάς, βρίσκονται κάτι παράξενοι βράχοι, σκόρπιοι, που τραβούν τα βλέμματα σε όσους περνούν από εκεί. Μοιάζουν με πελώρια τυριά ή ψωμιά και φαίνονται σαν να έχουν πελεκηθεί από ανθρώπινο χέρι. Οι γεωλόγοι λένε πως οι συγκεκριμένοι ψαμμιτικοί βράχοι αποκολλήθηκαν από πιο ψηλά, εκεί που βρίσκεται η περίφημη Πατέλα του Πρινιά, κύλησαν προς τα κάτω και με την επίδραση του νερού, πήραν την σημερινή μορφή τους. Εμένα όμως αυτή η εξήγηση δεν με ικανοποιεί, προτιμώ τούτη που έπλασε η λαϊκή φαντασία.

Τα τυριά της γριάς στην κολάδα του Πρινιά

            

Την εποχή λέει που διαφέντευαν την Κρήτη οι Σαραντάπηχοι, οι υπερφυσικοί αυτοί γίγαντες, κατοικούσε στον Πρινιά μια γριά Σαραντάπηχη βόσκισσα. Η γριά ήταν θεόρατη, θεόρατο το μιτάτο της, θεόρατα τα χρειασίδια της, θεόρατα τα τυριά της κι ασύγκριτα στη γεύση γιατί ήτονε η πια καλή μαστόρισσα. Αμοναχή εβόσκευε το κουράδι της που ‘φτανε σάμε τον Ψηλορείτη, μα ήτονε κακόσυρη, αυχαρίστητη κι εβλαστήμα όλη μέρα μέχρι και το χώμα που επάθιε.

Έτσα, εβλαστημούσε και τσοι μήνες. Τον ένα γιατί έκανε κρυγιώτες, τον άλλο γιατί είχε κάψες κι όλους γιατί δεν εκάνανε τη βολή τζη. Οι μήνες εγροικούσανε μα δεν τζη συνοριζότανε, μόνο εξάνοιγε ο καθένας τη δουλειά του. Ένας μήνας όμως, ο Φλεβάρης, που ‘ναι κι αυτός κακόσυρος, μανισάρης κι άγριος, δεν εσήκωνε τη συμπεριφορά της γριάς. Από την ημέρα λοιπόν που ήμπαινε ο Φλεβάρης, έκανε ό, τι μπορούσε για να κάνει τη ζωή της γριάς δύσκολη. Με μπόρες, χιόνια κι ανεμικές, προσπαθούσε να βάλει κάτω τη γριά Σαραντάπηχη, μ’ αυτή, θεριό ανήμερο, αντί να τονε φοβηθεί, τονε βλαστημούσε πια πολύ κι ολημερίς τονε μούτζωνε φωνιάζοντας: «το ίδιο που σου κάνει κακοφλέβαρε, δεν σε λογιάζω ντίπις. Πόσες μέρες ακόμα κι ύστερα θα φύγεις να ‘ρθει η άνοιξη».

             Ο βράχος με την ονομασία «το Βούτυρο», ο οποίος αποτελεί και σημείο αναρρίχησης.

 

Την τελευταία λοιπόν μέρα του μήνα η γριά με ένα σάλτο εβγήκε στην Πατέλα του Πρινιά κι άρχισε να στολίζει τον Φλεβάρη: «Απόψε πας στον χίλιο το διάολο κακοφλέβαρε» κι είπε κι άλλες βαριές βλαστημιές που δεν λέγονται. Μανισμένος ο Φλεβάρης επήγε στον αδερφό του, τον Μάρτη και τον παρακάλεσε να του δώσει άλλη μια μέρα για να τιμωρήσει τη γριά. Ο Μάρτης δέχτηκε με τη συμφωνία όμως να χάσει μόνιμα μια από τις μέρες του Φλεβάρης και να την πάρει αυτός που τότε είχε μόνο 30.

Το μεγάλο «τυρί» από κοντινή απόσταση.

Την άλλη μέρα η βόσκισσα ολόχαρη σηκώθηκε να προϋπαντήσει με βλαστημιές τον Μάρτη μα ο Φλεβάρης δεν είχε τελειώσει και ετούτη την τελευταία του μέρα έκαμε τέτοια στρούσια που δεν είχανε ξαναγενεί. Όλα πάγωσαν από την κρυγιώτη κι ο αέρας σήκωνε τα χαράκια. Η γριά ολόγρη, παγωμένη εφοβήθηκε και μπουμπούρισε τη θεόρατη σίγλα της για να χωστεί από κάτω. Όπως την εγύρισε, πρώτος έπεσε ο βούτυρος, που κύλησε και σταμάτησε στον τόπο που και σήμερα λέγεται «στο Βούτυρο», μετά ετσουρλίσανε τα θεόρατα τυριά και στάθηκαν εκεί που τα θωρούμε ακόμα πετρωμένα. Έτσι τιμωρήθηκε η γριά για την ασέβειά της, έτσι ικανοποιήθηκε και η δική μου φαντασία που δεν χορταίνει με απλοϊκές εξηγήσεις.