Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑΣ

 

Η αξία της λαογραφίας

Λαογραφία. Μια λέξη που κρέμεται από τα χείλη πολλών ανθρώπων και που φωλιάζει χωσμένη σε πολλές αμάλαγες καρδιές. Ένα πάθος που κρύβει μέσα του, εκτός των άλλων, έννοιες σοβαρές και βαροφορτωμένες, όπως: λαϊκός πολιτισμός, πολιτιστική κληρονομιά και εθνική συνείδηση. Μια επιστήμη που στην Ελλάδα γεννήθηκε με την ίδρυση της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας, το 1909 από τον Νικόλαο Πολίτη και που σήμερα διδάσκεται σε πολλά πανεπιστήμια της χώρας.

Νικόλαος Γ. Πολίτης. Ιδρυτής και θεμελιωτής του επιστημονικού κλάδου της λαογραφίας.

Λαογραφικά στοιχεία συναντάμε από την αρχαιότητα, στον Όμηρο, στον Ησίοδο, στον Ηρόδοτο, στον Πλούταρχο, στους τραγικούς ποιητές, στους κωμωδιογράφους αλλά και σε φιλόσοφους που περιγράφουν τον «λαϊκό βίο». Αργότερα στα πρώιμα χριστιανικά χρόνια, πολλοί Πατέρες της εκκλησίας, ακόμα και Απόστολοι, καταγράφουν ήθη και έθιμα του λαού, σε επιστολές, συγγράμματα και βιβλία. Επίσης σημαντική πηγή λαογραφίας αποτελούν τα αριστουργήματα της δημοτικής ποίησης και τα αθάνατα έργα του Κρητικού θεάτρου.

Για κάποιους ανθρώπους η λαογραφία είναι ένα πολύ σοβαρό ζήτημα γιατί αποτελεί την καλύτερη καταγραφή της ψυχικής και κοινωνικής ζωής του λαού, σε τοπικό ή σε εθνικό επίπεδο. Η ποικιλία των κατηγοριών που περιέχονται στην λαογραφία είναι επίσης μια αιτία για την αδιάκοπη και πολλές φορές ισόβια ενασχόληση των ερευνητών. Λαϊκή τέχνη, ενδυμασίες, φαγητά, οικιακή οικονομία, χοροί και μουσική. Επίσης θρησκευτική ζωή, μύθοι, παραμύθια, φυτά και ζώα, λαϊκή μετεωρολογία, γλώσσα και διάλεκτοι. Αυτά είναι μόνο ένα μικρό μέρος από την μεγάλη ποικιλία των στοιχείων της λαογραφίας.

Όλα αυτά όμως δεν είναι αρκετά για κάποιους που υποτιμούν την αξία της λαογραφίας και μάλιστα σε πολλούς από αυτούς φαίνεται ότι τους δημιουργείται κάποιο είδος αλλεργικής αντίδρασης μόνο με το άκουσμα αυτής της λέξης. Θεωρούν πως η λαογραφία αφορά μόνο το παρελθόν και δεν έχει καμία σχέση με το σήμερα, ούτε με την μοντέρνα "υψηλή διανόηση" που όπως "διαπιστώνουμε" έλυσε όλα τα προβλήματα του ανθρώπου. Μοιάζουν όλοι αυτοί με το θεόστραβο κουτάβι που όλος ο κόσμος του είναι το στήθος της μάνας και δεν προσπαθεί να ανοίξει τα μάτια του παρά μόνο όταν κοπεί το γάλα και χάσει τη βόλεψή του.

Όποιος λοιπόν έχει ανοιχτά τα μάτια του αντιλαμβάνεται την ουσιώδη αξία της λαογραφίας. Καταλαβαίνει ότι θα μπορούσε ο μικρός μαθητής, μέσω της λαογραφίας, να αποκτήσει βιωματική εκπαίδευση, αυτό που λέμε μάθηση και ψυχαγωγία, αντί την σημερινή στεγνή και άχαρη αποστήθιση. Θα μπορούσε να διδαχθεί για την αξία της αλληλεγγύης, με αληθινά παραδείγματα τα έθιμα και τις κοινωνικές συνήθειες. Να αποκτήσει αληθινή εθνική συνείδηση, απαλλαγμένη από τα μιάσματα του ρατσισμού και της πατριδοκαπηλίας. Να διαμορφώσει τέτοιο χαρακτήρα που η κοινωνική ευθύνη να είναι προτεραιότητα και σημαία του.

Ευτυχώς το πείσμα και το πάθος των λαογράφων δεν επηρεάζεται από φωνασκίες. Ευτυχώς που υπάρχουν ακόμα δέντρα που κρατούν τους καρπούς της λαϊκής σοφίας. Ευτυχώς που υπάρχουν ακόμα πηγές που σταλάζει το αθάνατο νερό της παράδοσης.