ΓΥΝΑΙΚΑ, ΤΟ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΟ ΑΥΤΟ ΠΛΑΣΜΑ

 

ΓΥΝΑΙΚΑ, ΤΟ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΟ ΑΥΤΟ ΠΛΑΣΜΑ

Η γυναίκα, το ευλογημένο από τη φύση αυτό πλάσμα, κατακτά με αργά αλλά σταθερά βήματα τη θέση που της αξίζει στη γεμάτη ανισότητες κοινωνία μας. Οι κατακτήσεις αυτές έγιναν με αγώνες και θυσίες. Η θέση της γυναίκας στην Κρήτη, όπως και σε όλες τις αγροτικές κοινωνίες του περασμένου αιώνα ήταν συγκεκριμένη και προκαθορισμένη από τα γεννοφάσκια της. Κόρη, αδερφή, σύζυγος, μάνα, γιαγιά. Αυτοί ήταν μόνο οι ρόλοι της γυναίκας και στις περισσότερες περιπτώσεις δεν μετρούσε ο λόγος της ούτε στο σπίτι, ούτε στην κοινωνία, ακόμα και σε θέματα που την αφορούσαν άμεσα.

Γεννιόταν λοιπόν ένα κορίτσι κι απ’ όταν καταλάβαινε τον κόσμο άρχιζε η εκπαίδευσή της στην ηθική, στο νοικοκυριό, στις αγροτικές δουλειές και στην υποτέλεια. Τα διδάγματα και τα παραδείγματα που έβλεπε γύρω, δεν της επέτρεπαν να παρεκκλίνει από τη μοίρα της. Έπρεπε να γίνει καλή, υπάκουη σύζυγος και μάνα που θα θυσίαζε όλη της την ύπαρξη για τα παιδιά της. Πόσα κορίτσια με σπουδαία ευφυΐα, με φιλομάθεια και ταλέντα δεν θυσίασαν την αγάπη τους για τα γράμματα, είτε λόγω της φτώχειας, είτε λόγω της πεποίθησης ότι ο προορισμός της γυναίκας είναι μονάχα το νοικοκυριό και τα παιδιά.

 

Στα δεκάξι ή στα δεκαεφτά της χρόνια, τη μια μέρα έπαιζε με τις φίλες της και την άλλη γινόταν σύζυγος, εννοείται χωρίς τη θέλησή της. Ο έρωτας, λέξη άγνωστη ή ακόμα και αισχρή. Θα μάθαινε να αγαπά τον άντρα της με τον καιρό. Μια αγάπη που θα περνούσε από την άγνοια στον φόβο, στο κλάμα, στη συνήθεια και τέλος στον συμβιβασμό. Για τα υπόλοιπα ήταν εκπαιδευμένη και έτοιμη να «στέσει το σπιτικό της». Όταν πια με το καλό έκανε παιδιά άρχιζε ο μεγάλος αγώνας. Το μεγαλύτερο βάρος της ανατροφής το σήκωνε η μάνα και βέβαια αν δεν πήγαινε κάτι καλά είχε την πλήρη ευθύνη. Η ζωή της γυναίκας ήταν μια αδιάκοπη μάχη. Ξυπνούσε πρώτη και κοιμόταν τελευταία. Να προλάβει να μαγειρέψει, να τακτοποιήσει τα παιδιά, να ακολουθήσει τον άντρα στις δουλειές κι ύστερα πάλι να ετοιμάσει το τραπέζι, να πλύνει, να συγυρίσει, να φροντίσει παιδιά και σύζυγο, πάντα με το χαμόγελο, πάντα ορεξάτη.

Αυτή ήταν περίπου η πραγματικότητα των γυναικών στην Κρήτη του περασμένου αιώνα, όμως αν κοιτάξουμε λίγο πιο βαθιά στο θέμα, θα δούμε ότι η συμβολή της γυναίκας στην εξέλιξη της τότε κοινωνίας ήταν καθοριστική. Αυτό που σήμερα γνωρίζουμε ως οικιακή οικονομία οφείλεται αποκλειστικά στη γυναίκα. Η διαχείριση της τροφής, η συντήρηση, η αποθήκευση ήταν πάντα στα χέρια της. Αρκεί κανείς να διαβάσει παλιές συνταγές για να καταλάβει με τι μαεστρία και εφευρετικότητα αξιοποιούσε ότι της παρείχε η φύση, χειμώνα-καλοκαίρι. Φρόντιζε για τον ρουχισμό της οικογένειας και για την προίκα των κοριτσιών με τα ίδια της τα χέρια. Οι γυναίκες ήταν οι θεματοφύλακες της ηθικής, κληρονομώντας στα παιδιά τους τον σωστό τρόπο συμπεριφοράς και αντιμετώπισης της ζωής. Ήταν οι στυλοβάτες της θρησκευτικής παράδοσης που με την αγάπη και την επιμονής τους διατήρησαν σε καιρούς αμφισβήτησης τα καντήλια της πίστης αναμμένα. Υπήρξαν οι ακοίμητοι φρουροί των εθίμων σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας. Σε εποχές σκοτεινές όπως στους πολέμους και στον ξενιτεμό, στάθηκαν σαν βράχοι και κράτησαν στις κουρασμένες πλάτες τους το βαρύ φορτίο της οικογένειας, με πείσμα και θάρρος. Πάνω απ’ όλα όμως η γυναίκα αποτελεί σύμβολο της θυσίας, της αυταπάρνησης, της τρυφερότητας και του πλούσιου συναισθηματικού κόσμου. Η αγκαλιά της, η παρηγοριά και τα γλυκά της λόγια αποτέλεσαν τη βάση, το λιμάνι και το μετερίζι της Ελληνικής οικογένειας.

Για όλα αυτά και για άλλα πιο σπουδαία η γυναίκα κέρδισε τον σεβασμό και το δικαίωμα να αποφασίζει για την ζωή της, χωρίς να σταματά να αγωνίζεται για τη θέση που πραγματικά της αξίζει και χωρίς να χάνει τίποτα απ’ όλα αυτά που συμβολίζει η ύπαρξή της.