"Ο ΔΑΦΝΙΑΝΟΣ" ΤΑ ΑΡΘΡΑ ΜΟΥ ΣΤΟΝ ΑΝΤΙΛΑΛΟ

  ΠΡΙΝ ΑΠΟ 80 ΧΡΟΝΙΑ... «ΣΤΟ ΚΑΛΟ ΚΙ ΑΝΤΡΟΠΙΑΣΤΟΙ ΝΑ ΓΙΑΓΕΙΡΕΤΕ» Δεν κατέχω πως φρονείτε του λόγου σας, μα εγώ είμαι περήφανος για τη ράτσα μου και πιο πολύ για τους ανθρώπους του τόπου μου. Τους ανθρώπους αυτούς που προσκυνούν με την ίδια λατρεία τις παμπάλαιες εικόνες των αγίων και τους ματωμένους γκράδες των προγόνων. Τους ανθρώπους που στην ειρήνη ποτίζουν το χώμα με τον ιδρώτα τους και στον πόλεμο με το αίμα τους. Όλη η Ελλάδα είναι σπαρμένη με κόκκαλα Κρητών ηρώων. Σε όλες τις μάχες, σε όλους τους αγώνες για τη λευτεριά η Κρήτη ορμά πάντα μπροστάρισσα , και σαν κοπάσει η αφούρα του πολέμου, με τα χιλιοφόρετα μαύρα της ρούχα, με δάφνινο στεφάνι στα μαλλιά, γονατίζει μπρος τα νεκρά παλικάρια της και μοιρολογάται με φωνή που ραγίζει τις πέτρες. Μέσα στους αιώνες των μαχών και των επαναστάσεων ο πόλεμος τρύπωσε στα κύτταρα των Κρητών, ρίζωσε βαθιά μέσα στα σωθικά τους. Έτσι όταν η μάνα όλων των ηρώων, η λευτεριά , ζητά απεγνωσμένα βοήθεια, ο Κρητικός είναι πάντα έτοιμος κι α...

  ΑΧ ΠΟΛΗ ΜΟΥ ΠΟΥ ΗΣΟΥΝΑ ΛΟΥΛΟΥΔΙ ΣΤΟ ΑΝΘΟΓΙΑΛΙ      Μεσοκαιρίτης είμαι μα σαν ανεστορούμαι τα κοπελάτα μου, νοιώθω σαν τον 100χρονίτη γέρο που θωρεί τον κόσμο γύρω του αλλαγμένο και βγάνει βαθύ αναστεναγμό. Γυρίζω σαν τον χαμένο στον τόπο που αναθράφηκα, στο Ηράκλειο και πράμα δεν μου θυμίζει εκείνη την πόλη που μοσχοβολούσε κι άστραφτε σαν τη φρεσκολουσμένη κόρη που βγαίνει στο παραθύρι και χτενίζεται. Σκαλίζω λοιπόν τον άθο στο σβησμένο μαγκάλι του νου μου και βρίσκω μικρές σπίθες. Τις φυσώ για ν’ ανάψει η φωτιά της θύμησης κι αυτές ζωντανεύουν και φωτίζουν το σκοτάδι της λήθης. Πριν όμως έρθουν στο νου μου εικόνες και πρόσωπα, με κυκλώνουν μυρωδιές και νοιώθω στο στόμα μου τη γεύση της πρώτης μου νιότης . Η μυρωδιά της μάνας μου σαν έγερνε και μου γλυκομιλούσε στ’ αυτί. Η μυρωδιά της ανθισμένης πορτοκαλιάς στην αυλή μας, του βουτύρου και της ζύμης από τα φρεσκοψημένα κουλουράκια. Κάθε μυρωδιά και μια θύμηση, μια εικόνα. Στις αρχές της δεκαετίας του `80...

  ΚΟΚΚΙΝΗ ΚΛΩΣΤΗ ΔΕΜΕΝΗ... - Γιαγιά, γιαγιά, ιντά ‘ναι έτονα που γροικάται από τη σκεπή; Ρώτησε το Αννιώ και χώθηκε στην αγκαλιά της γιαγιάς του, της Ερηνούλας, που ήταν ξαπλωμένη δίπλα της. Από την άλλη μεριά του παλιού, σιδερένιου κρεβατιού η αδερφή της η Ελένη άκουσε κι αυτή τον θόρυβο και κουκουλώθηκε με τη βαριά κουβέρτα. Η Ερηνούλα χαμογέλασε, έπιασε τα παγωμένα από τον φόβο χεράκια των κοριτσιών και τους γλυκομίλησε: - Μη φοβάστε θυγατέρες μου, όλοι οι καλοί ανθρώποι έχουν στη στέγη του σπιτιού τους ένα όφι που τους φυλάει. Έτσα κι εμείς που αγαπούμε το θεό και τσ’ ανθρώπους, έχουμε ένα καλό όφι που διώχνει τα φανταξά και τσοι δαιμόνους όντε θέλουνε να μπούνε τη νύχτα στο σπίτι . Σήκωσαν τα κεφαλάκια τους και φρουκάστηκαν τα δυο κορίτσια, μα ξανάκουσαν χαρχαλητό στη στέγη και χώθηκαν στην αγκαλιά της γιαγιάς τους φωνάζοντας. Η Ερηνούλα χαμογελώντας τους ψιθύρισε: - Σωπάστε δα μην τονε τρομάξομε να φύγει κι ύστερα ποιός θα μασε διώχνει τα φανταξά. Σωπάστε να σασε πω...

  ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΗΣ ΤΖΟΓΙΑΣ Τα έθιμα και η τελετή του γάμου στις μέρες μας ακολουθούν τα πρότυπα των «πολιτισμένων αστών της δύσης» και είναι σύμφωνα με όλες αυτές τις ξένες προς τα ήθη της Ελλάδας εικόνες, που κατακλύζουν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Για τα έθιμα του γάμου παλαιότερων εποχών πληροφορούμαστε σήμερα μόνο από λαογραφικά βιβλία. Για τον γάμο στην Κρήτη έχουν γραφτεί πολλά βιβλία. Ένα από τα πολύ σπουδαία και λόγω της παλαιότητάς του (1893) και λόγω του περιεχόμενού του είναι το βιβλίο που τιτλοφορείται: « Ο ΓΑΜΟΣ ΕΝ ΚΡΗΤΗ ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΚΡΗΤΩΝ » του περίφημου Αμαριώτη λαογράφου Παύλου Βλαστού . Το βιβλίο είναι γεμάτο από λεπτομερείς περιγραφές των εθίμων του γάμου, μάλιστα μερικά από αυτά είναι ξεχασμένα. Ακόμα καταγράφει όλα εκείνα τα τραγούδια και τις ευχές που ακούγονταν σε όλη την πολυήμερη διαδικασία του γάμου στην Κρήτη. Ένα έθιμο παλαιότατο που αναφέρεται μέσα στο βιβλίο είναι αυτό της τζόγιας . Το έθιμο αυτό πρέπει να ήταν πολύ διαδεδομένο στην Κρήτη αφού η τζόγι...

  ΤΟ ΑΝΤΡΟΥΛΙΟ Σηκώθηκε απ’ το κρεβάτι το Αντρουλιό ως ήκουσε τη φωνή της μάνας του: « Άντε παιδί μου κι είναι εφτά η ώρα μπλιο». Ντύθηκε γρήγορα-γρήγορα, έριξε νερό στα ροδοκόκκινα, παχουλά μάγουλά του κι έκανε πως χτένισε τα κοντά, κατσαρά μαλλιά του. Στο τραπέζι της κουζίνας τον περίμενε ένα ζεστό ποτήρι γάλα κι ένα τάλιρο. Έβαλε το τάλιρο στην τσέπη, ήπιε λαίμαργα το γάλα, φορτώθηκε τη σάκα του κι έφυγε για το σχολείο. Η μάνα του από πίσω τον σταύρωσε και του φώναξε: « Στην ευχή του θεού παιδί μου και να προσέχεις». Τετάρτη Δημοτικού πήγαινε το Αντρουλιό και το σχολείο ήταν κοντά στο σπίτι του, πέντε λεπτά με τα πόδια. Περπατούσε λοιπόν χαρούμενο και σαν εσίμωσε κοντά στο σχολειό, του ήρθε η μυρωδιά της φρεσκοψημένης ζύμης και του καβουρντισμένου σουσαμιού από το καρότσι του κουλουρά που κάθε πρωί πουλούσε την πραμάτεια του έξω από την πόρτα του σχολείου. Έτρεξε το Αντρουλιό, πήρε ένα ζεστό κουλούρι και με μεγάλες δαγκωνιές το ‘φαγε αμέσως. Το σχολείο στεγαζόταν σε ένα με...