« ...ΠΟΥ ΕΔΥ ΣΟΥ ΤΟ ΚΑΛΛΟΣ;»

« ...ΠΟΥ ΕΔΥ ΣΟΥ ΤΟ ΚΑΛΛΟΣ;»

Νέφαλο μπαμπακερό σκεπάζει το νου μου σαν ανεστορηθώ τα παιδικά μου χρόνια κι όταν ξεδιαλύνει το νέφαλο, βλέπω ομπρός μου εικόνες που άλλοτε ταράζουν το ήρεμο πέλαγο των ματιών μου κι άλλοτε γαληνεύουν την ταραγμένη θάλασσα της ψυχής μου.

Είμαι από αυτούς τους τυχερούς που ανεθράφηκαν στις αλάνες και στα σοκάκια, που ξεμάτωσαν τα γόνατά τους παίζοντας, που σκάλωσαν σε δέντρα και γεύτηκαν τους καρπούς της νιότης. Γέμισε ο νους μου με θύμησες που κείτουνται σαν τα έχνη, η μια δίπλα στην άλλη για να κρατιούνται ζεστές, ζωντανές. Η θύμηση όμως που κάνει το κρυφό άνθος της νοσταλγίας να μοσχομυρίσει είναι αυτή των ημερών της Μεγάλης Εβδομάδας.

Όλες οι μεγάλες γιορτές της Χριστιανοσύνης είχαν αξία για μας τα παιδιά, κυρίως βέβαια γιατί είχαμε διακοπή των μαθημάτων, μα οι μέρες του Πάσχα είχαν μια ιδιαίτερη θέση στις αμέστωτες ακόμα κι άδολες ψυχές μας. Χωρίς να το πολυσκεφτούμε, τις μέρες αυτές, είχαμε στο νου μας μην τυχόν και ξεστομίσουμε κανένα «καθαρογλωσσίδι», σταματούσαμε τις συνήθεις «διαολιές» μας και γενικά υπήρχε μια ηρεμία και σ’ αυτά που λέγαμε και σε αυτά που κάναμε. Ίσως η αιτία γι’ αυτή την συμπεριφορά να ήταν η ανατροφή μας, ίσως η υποχρεωτική νηστεία, ίσως οι ήχοι των ύμνων που ακούγονταν τις μέρες αυτές, ίσως πάλι να ήταν όλα αυτά μαζί.

 

Το «αγκάθι του Χριστού», το φυτό από το οποίο ο θρύλος λέει ότι φτιάχτηκε το στεφάνι του Χριστού

Το Ελληνικό Πάσχα είναι γεμάτο εικόνες, ήχους και μυρωδιές που δεν λησμονιούνται, για μένα όμως η Μεγάλη Παρασκευή είναι η μέρα που κάθε χρόνο μου γεννά συναισθήματα μοναδικά.  Δεν θυμούμαι καμιά Μεγάλη Παρασκευή να είναι ηλιόλουστη, πάντα συννεφιασμένη και απόκοσμα ήσυχη, ούτε αέρας φυσά, ούτε πουλιά κελαηδούνε και η μέρα μοιάζει να κυλά στον πένθιμο ρυθμό της καμπάνας που ακούγεται παντού. Η μάνα μου την ημέρα αυτή, όπως και όλες οι νοικοκυρές, δεν έκανε καμία απολύτως δουλειά, μέχρι και την καθιερωμένη αλάδωτη ντοματόσουπα που τρώγαμε το μεσημέρι της Μεγάλης Παρασκευής την έφτιαχνε αποβραδίς.

Την λειτουργία και την περιφορά του Επιταφίου την παρακολουθούσαμε, τις πιο πολλές φορές στο χωριό μου, εκεί ανατρέχει ο νους μου κάθε Μεγάλη Παρασκευή. Πλήθος κόσμου έξω από την Αγία Ζώνη, την εκκλησία που βρίσκεται στην πλατεία των Δαφνών, τα εξαπτέρυγα βγαίνουν, ακολουθεί ο παπάς με τους ψάλτες και έπειτα ο ανθοστόλιστος Επιτάφιος που τον κουβαλούν  νεαροί. Η μυρωδιά από τους λεμονανθούς του Επιταφίου και το λιβάνι ξεχύνεται στην πλατεία. Ο κόσμος πλησιάζει και περνά τρεις φορές κάτω από τον Επιτάφιο. Η πομπή ξεκινάει, αρχίζουν γυναίκες και κοπελιές να τραγουδούν τα εγκώμια. Με κεριά αναμμένα στα χέρια γυρίζουμε όλο το χωριό, σε κάθε στενό, σε κάθε σπίτι. Ούτε γέλια ακούς, ούτε μιλιές, μόνο το γλυκό τραγούδι των κοριτσιών.

Οι εικόνες αυτές στα παιδικά μου μάτια φάνταζαν ακατανόητες μα με συγκινούσαν, τα λόγια των εγκωμίων δεν τα καταλάβαινα, μα πονούσε η ψυχή μου σαν τα άκουγα. Όταν μεγάλωσα και η περιέργεια νίκησε τον «ιερό φόβο», προσπάθησα να κατανοήσω γιατί με συγκινούσε και με συγκινεί ακόμη η εικόνα της πομπής του Επιταφίου. Αντιλήφθηκα ότι η Μεγάλη Παρασκευή δεν έχει τίποτα το υπερφυσικό, είναι απλά μια προσπάθεια του ανθρώπου να κατανοήσει τον Θεό, να τον φέρει στα δικά του μέτρα, στην δική του θέση, αυτή της θνητότητας. Αυτό ξεδιάλυνε ακόμα περισσότερο όταν κατάλαβα τα υπέροχα λόγια των εγκωμίων. Το απόλυτο μοιρολόι, ο θρήνος της μάνας που χάνει τον γιό της: «Ω γλυκύ μου Έαρ, γλυκύτατόν μου Τέκνον, πού έδυ σου το κάλλος;», ω γλυκιά μου Άνοιξη, γλυκύτατο παιδί μου, πού χάθηκε, που βυθίστηκε το κάλλος σου; Ιδού ο υπέρτατος εξανθρωπισμός του υπερφυσικού. Θυμούμαι την μάνα μου στην διάρκεια της περιφοράς να σκουπίζει τα μάτια της και να αναστενάζει, κάποια στιγμή η παιδική μου αθωότητα με έσπρωξε και την ρώτησα γιατί κλαίει, η απάντηση της ακόμα ηχεί στ’ αυτιά μου: «Και ‘γω μάνα είμαι παιδί μου και πονώ».