ΤΟ ΜΕΝΟΥ ΤΟΥ 1950

ΤΟ ΜΕΝΟΥ ΤΟΥ 1950

Από το υπό έκδοση βιβλίο της Μαρίας Καλεντάκη με τίτλο:

 « ΤΟ ΕΝΝΙΑΔΕΝΤΡΙ», επέλεξα τέσσερις συνταγές, που μου έκαναν εντύπωση, από τις δεκάδες που περιέχει το βιβλίο,  και το εβδομαδιαίο πρόγραμμα φαγητού μιας οικογένειας τις δεκαετίες 1950-1970:

« Φαγητά μιας εβδομάδας της δεκαετίες 1950-1970

 Χειμώνας

ΔΕΥΤΕΡΑ

Ταχινή(Πρωί): Φασκομηλιά

Μεσημέρι: Ροβίθια

Αργά(Βράδυ): Βραστές φυλλάδες

ΤΡΙΤΗ

              Ταχινή: Φασκομηλιά

               Μεσημέρι: Κιοντανές με πατάτες και καπνιστό(κρέας)

               Αργά: Μαγγήρι

                ΤΕΤΑΡΤΗ

              Ταχινή: Φασκομηλιά

              Μεσημέρι: Κουκιά βραστά

              Αργά: Στο τηγάνι τα κουκιά και κανένα αμανίτη.

                ΠΕΜΠΤΗ

             Ταχινή: Φασκομηλιά

             Μεσημέρι: Φάβα

             Αργά: Φυλλάδες με αμανίτους.

                ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

            Ταχινή: Φασκομηλιά

            Μεσημέρι: Φακή

            Αργά: Μαγγήρι

              ΣΑΒΒΑΤΟ

            Ταχινή: Φασκομηλιά

            Μεσημέρι: Αγκινάρες άγριες με πατάτες αυγολέμονο

            Αργά: Λαδόστακα

               ΚΥΡΙΑΚΗ

            Ταχινή: Στην εκκλησία και μετά να πιούμε την φασκομηλιά

            Μεσημέρι: Σαλμό με κρεμμυδάκια

            Αργά: Στάρι με χόντρο

Καλοκαίρι

ΔΕΥΤΕΡΑ

Ταχινή: Γλυκόχοντρο

Μεσημέρι: Φασούλια με πατάτες

Αργά: Μακαρόνια με χόντρο

ΤΡΙΤΗ

              Ταχινή: Γάλα

               Μεσημέρι: Ροβίθια

               Αργά: Στάρι με χοχλιούς

                ΤΕΤΑΡΤΗ

              Ταχινή: Λαντουρίδη με γάλα

              Μεσημέρι: Κουκιά γιαχνί με κρομύδια

              Αργά: Χυλόφτα ή λαδόστακα

                ΠΕΜΠΤΗ

             Ταχινή: Γάλα

             Μεσημέρι: Ροβίθια

             Αργά: Ροβιθόρυζο

                ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

            Ταχινή: Φασκομηλιά

            Μεσημέρι: Μπιζέλια

            Αργά: Γιαχνερά με πατάτες

              ΣΑΒΒΑΤΟ

            Ταχινή: Γάλα

            Μεσημέρι: Ντολμάδες

            Αργά: Γλυκόχοντρο

               ΚΥΡΙΑΚΗ

            Ταχινή: Στην εκκλησία και μετά ετρώγαμε λίγο ψωμί με τυρί, πίναμε και γάλα.

            Μεσημέρι: Κρέας με πατάτες

            Αργά: Χυλόφτα με γάλα

Η ΣΚΛΕΡΟΠΙΤΑ

     Την δεκαετία του πενήντα στο χωριό μου το ψωμί το ζύμωναν οι γυναίκες μόνες τους. Γεμίζανε τους μεγάλους φούρνους παξιμάδι και περνούσε η οικογένεια από 20 μέρες έως ένα μήνα. Τον χειμώνα που έπιανε η κακοκαιρία και γινόταν δύσκολα το ζυμωτό η γυναίκα έσαζε σκλερόπιτα να φάει η οικογένεια.

    Πως γινόταν:

    Έβαζαν σε μια λεκανίδα 3 κιλά αλεύρι, λίγο αλάτι και λίγο λάδι και νερό και ζύμωναν την ζύμη, την πιτάκωναν στο σοφρά και την έκαναν όσο μπορούσαν φτενή και μετά έβαζαν στην παραστιά το τηγάνι αφού το λάδωναν λίγο, την έβαζαν και ψηνόταν σε σιγανή φωτιά γυρίζοντας την πάνω κάτω. Αφού καταλαβαίναμε ότι ήταν ψημένη, την βάζαμε στον πυρομάχο απάνω σε ένα βίσαλο για να την κρατεί ζεστή και όταν καθίζαμε να φάμε αντικαταστούσε το ψωμί, ήταν νοστιμότατη.

Δίπλα εις τον πυρόμαχο

θωρώ ένα βισαλάκι

και απάνω του να στέκεται

ένα σκλεροπιτάκι

ΜΑΓΓΗΡΙ

  Το μαγγήρι είναι ένα φαγητό του χειμώνα και ιδιαιτέρως της χιονιάς. Διότι ήταν ζεστό και δυναμωτικό και τόνωνε τον οργανισμό. Την δεκαετία του 1950 ήταν ένα πολυτελές φαγητό στο χωριό μου, που όταν το έψηνε η κάθε νοικοκυρά επήγαινε και σκουτελικό σε όλα τα γειτονικά σπίτια.

Πώς γινόταν. Εβάζαμε στο λεκανάκι 1 κουταλάκι του γλυκού αλάτι, 2 ποτήρια νερό και όσο αλεύρι σηκώσει. Αφού ζυμώναμε την ζύμη την ανοίγαμε στο σοφρά φύλλο λεπτό-λεπτό και την κόβαμε τετράγωνα κομμάτια. Βάζαμε στο τσικάλι 4 κιλά νερό και έβραζε και ρίχναμε το μισό μαγγήρι, το άλλο μισό βάζαμε στο τηγάνι λάδι και τα τηγανίζαμε, αφού ροδοψηνόταν τα ρίχναμε στο τσικάλι μαζί με το λάδι, το κατεβάζαμε και το σερβίραμε.

Η κοπελιά θέλει γαμπρό

και ο γέρος το μαγγήρι

που είναι δυναμωτικό

και δύναμη του δίδει.

ΤΟ ΔΥΝΑΜΩΤΙΚΟ ΜΑΓΓΗΡΙ

ΜΠΟΥΡΓΟΥΡΙ

Κάθε καλοκαίρι η παλιά νοικοκυρά έβραζε σε ένα μπουγαδοτσίκαλο καμιά δεκαριά κιλά σιτάρι και αφού ψηνόταν καλά το σούρωνε στο κανισκάρι, το ξέπλενε και το έλιαζε στον ήλιο να ξεραθεί. Αφού ξεραινόταν το άλεθε στο χειρόμυλο και το είχε να το ψήνει το χειμώνα. Όταν ήθελε να ψήσει λοιπόν, έξυνε σε ένα τσικάλι δυό ντομάτες, έκοβε 1 κρεμμύδι μικρό-μικρό και έβαζε και λάδι μισό ποτήρι νερού. Αφού τσιγάριζαν έριχνε 5 ποτήρια νερό και έβραζαν, έριχνε δύο ποτήρια μπουργούρι και το ανακάτευαν καλά μέχρι να ψηθεί. Στο τέλος του έκοβε λίγη καυτοπιπερά μέσα και το σκέπαζε, το σέρβιρε στα πιάτα και το τρώγαμε. Όταν δεν ήταν σαρακοστή του ρίχναμε και δύο βόλους χόντρο. Το ίδιο ψήνεται και το στάρι με τους χοχλιούς.

Όσπρια, δημητριακά

βρούβες, χοχλιούς με στάρι

έτρωγε τότε το παιδί

και ήταν παλικάρι

ΑΡΦΑΝΟΖΟΥΜΙ

Το αρφανοζούμι ήταν ένα λιτό φαγητό που το ψήναμε όταν δεν είχαμε τίποτα να φάμε. Και έτσι λοιπόν τις κρύες νύχτες του χειμώνα για να ξεγελάσει η συχωρεμένη η μάνα μου την πείνα μας, έβαζε σε ένα τσικάλι 3-4 κιλά νερό, λίγο λάδι και λίγο αλάτι, αφού έβραζαν το βάζαμε στα πιάτα σπούσαμε και παξιμάδι και τρώγαμε και λέγαμε και Δόξα το Θεό. Κάναμε το σταυρό μας και κοιμόμασταν. Αυτό το φαγητό ψηνόταν τις σαρακοστές που νηστεύαμε αυστηρά.

Αρφανοζούμι τι θα πει

θα γράψω στα τεφτέρια

να δείτε πως μεγάλωσαν

τα αλλοτινά κοπέλια».