"Ο ΔΑΦΝΙΑΝΟΣ" ΤΑ ΑΡΘΡΑ ΜΟΥ ΣΤΟΝ ΑΝΤΙΛΑΛΟ

  ΘΡΥΛΟΙ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΤΟΠΩΝΥΜΙΩΝ   Κανλί Καστέλι (Προφήτης Ηλίας) Για αιώνες βρισκόταν η Κρήτη στα χέρια των Ενετών. Η γεωστρατηγική θέση του νησιού, τα εύφορα εδάφη, τα λιμάνια και το σημαντικό εμπόριο, ήταν δελεαστικά δώρα για οποιονδήποτε κατακτητή και οι Ενετοί θεωρούσαν την Κρήτη πολύτιμο πετράδι στο στέμμα της «Γαληνοτάτης Δημοκρατίας». Αυτός ήταν ο λόγος που σε πολλά σημεία του νησιού έφτιαξαν μεγάλα φρούρια και σπουδαία οχυρωματικά έργα. Κάστρο Τέμενος, Marco Boschini 1651 Οι Κρητικοί ποτέ δεν αποδέχτηκαν τους κατακτητές. Οι επαναστάσεις διαδέχονταν η μια την άλλη και ο τόπος ματοκυλίστηκε πολλές φορές. Τώρα όμως νέος, αλλόθρησκος εχθρός βρισκόταν προ των πυλών. Οι Οθωμανοί με εκατοντάδες πολεμικά πλοία και περισσότερους από 50.000 άνδρες, αποβιβάστηκαν στο νησί και πολλοί Κρητικοί συντάχτηκαν με τους Ενετούς για την απόκρουση των άπιστων βαρβάρων. Ήταν 23 Ιουνίου 1645 και μέσα σε δυο χρόνια οι Οθωμανοί κατέκτησαν σχεδόν όλη την Κρήτη, εκτός του Χάνδακα (Ηρά...

  ΚΡΗΤΙΚΑ ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ Παραλογές Τα δημοτικά τραγούδια μπορεί να έχουν χάσει σήμερα την παλιά τους αίγλη, αλλά η αξία τους είναι διαχρονική και πολυσήμαντη. Κάποτε οι άνθρωποι τα θεωρούσαν κομμάτι της ζωής τους, αφού όταν ήθελαν να εκφράσουν κάποιο βαθύ συναίσθημα, να ανασύρουν ιστορικές μνήμες ή να διδάξουν τους νεότερους, το δημοτικό τραγούδι ήταν το πρώτο που έβγαινε από τα χείλη τους. Η ποικιλία των κατηγοριών τούτων των τραγουδιών είναι η κύρια αιτία για την διάδοσή τους σε όλο τον ελλαδικό χώρο. Η κατηγορία των δημοτικών τραγουδιών που θεωρείται ως η σημαντικότερη καλλιτεχνική λαϊκή δημιουργία είναι οι παραλογές . Οι παραλογές είναι τραγουδισμένα παραμύθια. Πλέκουν αριστουργηματικά την πραγματικότητα με το υπερφυσικό, τους αρχαίους μύθους με νεότερες παραδόσεις και έχουν συμπυκνωμένα νοήματα που αγγίζουν τα όρια της υψηλής ποίησης. Παραθέτω παρακάτω δύο χαρακτηριστικές παραλογές. Η πρώτη είναι από το βιβλίο του Σταύρου Εμμ. Φωτάκη: « Μεταγραφή ριζίτικων τραγουδι...

    Της παρέας Τι μ’ έπιασε κι άνοιξα το παραθύρι μου μες στο καταχείμωνο της αποξένωσης; Μάλλον πεθύμησα λίγη ζεστασιά, μα που να τη βρω κλεισμένος σε τούτο το παράξενο, γυάλινο κελί μου. Μια και μοναχή αχτίδα του ήλιου πόμεινε, μα που να φτάξει κι αυτή να ξεμαργώσει τόσες κρουσταλλιασμένες καρδιές. Αληθινή ανάσα ζυγώνω να πάρω. Αρκετό καιρό βολεύτηκα σε τούτη τη μοναξιά, αρκετή σιωπή σήκωσα στους ώμους. Παρέα παλαιϊνή θα στελειώσω σήμερο, να ξεθεμελιώσω τούτο το μαγκανοπήγαδο. Ανοίγω την πόρτα μου και πετούν μακριά τα μαύρα πουλιά της θλίψης που καιρούς κούρνιαζαν πάνω απ’ την κεφαλή μου. Συμπαίνω την τελευταία σπίθα στην παραστιά μου κι ανάβει η φωτιά, η γριά αντάρτισσα. Μόρφισε το έρμο κονάκι μου. Λουλούδιασαν τα ποξεχασμένα κεντήδια στο λινό τραπεζομάντηλο. Βαστόσυραν οι ξεραμένοι βασιλικοί στο κατώφλι μου και χαμογέλασε ροδοκοκκινισμένος ο γέρος ανηφοράς. Ο μαρουβάς κουλουμούντρισε χαρούμενος μέσα στο εκατόχρονο βαρέλι κι οι ντόγες τρίζοντας, ποταυρίστηκαν αγουρο...

  ΣΤΑ ΧΝΑΡΙΑ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ Φλάρος- Αμέτι μουχαμέτη Σαν το μικιό κοπέλι αισθάνομαι όταν βαστώ το αιώνια αγγίνιο κλειδί της περιέργειας και ανοίγω με λαχτάρα το μυριοστόλιστο μπαούλο της λαλιάς μας. Βγάνω από μέσα μιας λέξης ή μιας φράσης το αραχνιασμένο κιτάπι και σαν γυρίζω τις κιτρινισμένες σελίδες του, ξεπετάγονται ομπρός μου λογής-λογής άνθρωποι και λαοί, μάνιτες κι έρωτες, αγώνες και βάσανα τούτης της πολύγεννης ξέρας στη μέση του πελάγου. Όσο γυρίζω τις σελίδες τόσο μεγαλώνει η λαχτάρα μου, κι όταν φτάνω στην τελευταία σελίδα, πίνω απ’ το κρουσταλλένιο νερό της γνώσης και μου φαίνεται ανάλαφρο το ασήκωτο μιγόμι του χρόνου. Ας ανοίξω λοιπόν τούτα τα δυο κιτάπια που θωρώ ομπρός μου. Την εποχή που τα νησιά μας ζούσαν υπό Βενετική κατοχή (458 χρόνια στην Κρήτη, 1211-1669), οι «φιλεύσπλαχνοι» κατακτητές, εκτός των άλλων θεάρεστων έργων (αβάσταχτοι φόροι στους φτωχούς, βαριές αγγαρείες, κάτεργα στις γαλέρες), είχαν πάντα στον νου τους να «εκπολιτίσουν» τους βάρβαρους Έλληνες. Στα...