ΠΟΥ ΓΕΝΝΙΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΗΡΩΕΣ

20/9/19

Πού γεννιούνται οι ήρωες

Πού να γεννιούνται οι ήρωες; Μήπως κάτω από χαράκια ριζιμιά ή μήπως τους γεννά το χώμα που `ναι ποτισμένο με αίμα προγονικό. Πού αναθρέφονται οι ήρωες; Μήπως σε φτωχόσπιτα και σε σοκάκια χαροκαμένα ή μήπως σε αρχοντικά μισογκρεμισμένα από την μανία του πολέμου. Πώς αναθρέφονται οι ήρωες; Μήπως τους θρέφει ο δίκταμος και το θυμάρι του αοριού ή μήπως το λιβάνι και το μπαρούτι; Όπου και να γεννιούνται, η λευτεριά είναι η μαμή που τους ξεπετά από την μήτρα της ιστορίας, της μάνας τους. Όπου κι αν αναθρέφονται, ο λόγος τούς θρέφει. Ο λόγος της μαυροφορεμένης μάνας που μοιρολογάται, ο λόγος του παππού που διηγάται δίπλα από την παραστιά κι αναδακρυώνει.

Μα δεν είναι απρόσωποι οι ήρωες. Έχουν όνομα, έχουν όψη και έχουν λόγο. Στο νέο βιβλίο του Κωστή Καργάκη, ΒΟΡΡΙΖΑ-ΚΑΤΟΧΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ-ΤΡΑΧΗΛΙ-ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ, οι ήρωες έχουν όνομα και έχουν λόγο που σε συγκλονίζει. Ένας από αυτούς τους ήρωες είναι ο Γεώργιος Καργάκης ή Ψαρογιώργης ο οποίος έλαβε μέρος στην Μάχη στο Τραχήλι ως μέλος της ομάδας Πετρακογιώργη και τραυματίστηκε.

Σε μία ζωντανή συνέντευξη του βιβλίου, ο δάσκαλος Μηνάς Γ. Παπαδάκης ρωτάει τον Ψαρογιώργη για τον τραυματισμό του:

«Μου `παν ότι, αφού σκοτώσατε τους δύο πολυβολητές στου Ψαρού τη Μάντρα, εσύ πέρασες Ανατολικά του Τραχηλιού. Βρέθηκες στο ξέφωτο κι ένα πολυβόλο σού `ριχνε από πάνω. Μια ριπή σού γάζωσε την κοιλιά, μα στάθηκες τυχερός, γιατί τρεις σφαίρες τις πήρε το κοντάκι του όπλου, τις άλλες όμως τις πήρες στο χέρι και σε χτυπήσανε άσχημα».

           Και ο Ψαρογιώργης, ως άλλος Μακρυγιάννης του λέει:

« Καμιά φορά, δάσκαλε, γροικάς πως εγίνηκε λέει, ένα θάμα. Εγώ να ξέρεις, δεν είμαι άθρωπος των καντηλιώ και δεν ξενυχτώ στα ρημομονάστηρα να μ` ελεήσει κιανείς Άγιος. Δεν κατέχω πώς φρονείς ετουλόγου σου, μα εγώ τσ` Αγίους τσ` έχω σαν κι εμάς, αθρώπους, που εσύρανε κι εκείνοι βάσανα, επαλέψανε να στεριώσει ετούτος ο τόπος, και τος έχω ένα σέβας…Ήτανε, δάσκαλε, ένα μυστήριο πράμα, ετούτονα που με ρωτάς για τη μάχη που εδώκαμε επαδά στο Τραχήλι, πώς ετραματίστηκα, πώς εγλίτωσα, ένας θεός κατέχει. Αν το λένε θάμα, για τύχη, ίντα να σου πω, εσείς οι γραμματιζούμενοι, δεν κατέχω πώς φρονείτε, μπορεί και να τα κατέχετε πιο καλά…» (Σελ. 419).

Ο ηρωισμός ξεχειλίζει από τον λόγο αυτού του ανθρώπου. Καθάριος λόγος, αψιμίδευτος, γεμάτος νόημα. Η διήγησή του αντρίκια, θαρραλέα.

Συνεχίζει ο Ψαρογιώργης, κι αφού περιγράφει την έναρξη της Μάχης στο Τραχήλι, αναφέρει το εξής παράδοξο:

«…Ένα μεσόσπανο νεαρούδι, ετσά απόξαθο, σαν να πετάχτηκε ομπρός μου, σαν να κουτελώσαμε. Με ξάνοιγε. Ένα μυστήριο πράμα. Κι εκειά που πήγαινε να παίξει ο γεις τ` αλλού, το θωρώ κι επηδοκαβαλήκεψε δυό- τρία χαράκια και το `χασα..» (σελ. 419-420).

Συνεχίζοντας ο Ψαρογιώργης την διήγησή του, λέει για τον τραυματισμό του:

«..Γροικώ μια ριπή κι αντιστηβάσει απάνω στο κοντάκι, και γροικώ κι ένα κάψιμο στη χέρα, σαν να κόπηκ` η χέρα μου, κι οι σφαίρες να σηκώνουνε τα χαλίκια από χάμαι. Θέτω μια και καλύφτηκα σ` ένα χάρακα. Θωρώ εγώ το αίμα, λέω πουτάνα γαργαλιά, εθέκανέ σε Ψαρόγιωργα. Δε χάνω τσ` αισθήσεις μου, κρατώ γερά το μπράτσο και σιμώνω στο χάρακα να πάρω ανάφαξη και να δω την πληγή, και θωρώ πίσω από το χαράκι ένα Γερμανό στρατιώτη μπρούμυτα θεσμένο με το δάχτυλο στη σκαντάλη. Δεν εσάλευε. Παράξενο πράμα. Δεν μπορώ να καταλάβω αζωντανός είναι, για σκοτωμένος. Έπιασα μια πέτρα και του την πέταξα. Δεν ετάραξε.

   Θωρώ και καθάρισε ο τόπος και ξανοίγω απάνω μου. Είχα πάρει έξε σφαίρες αλλά ήμουνε τυχερός που τση κοιλιάς τσι σφαίρες τσι πήρε το κοντάκι. Οι άλλες μού σκίσανε βαθιά τη χέρα.» (σελ. 421-422).

Εφτά σελίδες βαστά η διήγηση του Ψαρογιώργη στο εξαίρετο βιβλίο του Κωστή Καργάκη. Σε όλες είναι φανερό ότι ο άνθρωπος αυτός γαλουχήθηκε μέσα σε μια κοινωνία που είχε πρότυπα διαφορετικά από τα σημερινά. Λεράτος, Φραγκιάς, Μαλικούτης, Ρωμάνος, Λέκκας, Χατζηδάκης, όλοι ηρωικά πρόσωπα. Τα παιδιά στα Βορρίζα αναθρέφονταν κι αναθρέφονται με τις ιστορίες αυτών των ηρώων, και όπως είναι φυσικό, έχουν αυτούς για πρότυπα. Έτσι κι ο Ψαρογιώργης σε αυτό το περιβάλλον μεγάλωσε. Ήρωες από την μια και το θεριό ο Ψηλορείτης από πάνω. Και τα δύο καθόρισαν τον χαρακτήρα του και τον λόγο του, έναν λόγο λιτό, πουθενά δεν προβάλλει τον εαυτό του, γιατί ήρωας δεν είναι αυτός που μιλά για τα κατορθώματά του, αλλά που οι γενιές διηγούνται για αυτόν.